Miarkowanie sankcji VAT – ogólne założenia

Polski ustawodawca w 2023 roku zmienił przepisy, nakazując organom podatkowym, przy ustalaniu dodatkowego zobowiązania podatkowego, by przy ustalaniu tej stawki (która nie jest już „sztywna”, ale maksymalna) – uwzględniały różne okoliczności, w tym związane ze „stopniem zawinienia” podatnika. Sankcji VAT”, powinien zatem uwzględnić:

1) okoliczności powstania nieprawidłowości, a zatem przyczyny owych nieprawidłowości, chodzi tu np. o motywację podatnika, jego cel, kwestię staranności, dobrej wiary, świadomości i woli podatnika;

2) rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości – chodzi tu np. o to, czy podatnik złożył deklarację, czy wykazał tam transakcje podlegające opodatkowaniu, czy naruszenie przez niego przepisów było rażące itp;

3) rodzaj, stopień i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku – czyli ma znaczenie np. swoista „recydywa” używając języka prawa karnego; inaczej więc ma być traktowany podmiot, który rzadko czy tym bardziej jednorazowo popełnił błąd w interpretacji przepisów (nierzadko przecież dość spornych i niejednoznacznych), zaś inaczej podmiot, który często dopuszczał się nieprawidłowości poważniejszych, narażając Skarb Państwa na duże uszczuplenia podatkowe;

4) kwotę stwierdzonych nieprawidłowości, w tym kwotę zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwotę zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe – tu akurat w praktyce zauważa się, że im wyższe kwoty nieprawidłowości tym „wyższa stawka” (co rodzi ryzyko „geometrycznego wzrostu” stawki VAT;

5) działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości – czyli np. podjęcie współpracy z organem, by wyjaśnić wątpliwości związane z nieprawidłowościami.

W informacji MF (odpowiedź na zapytania dziennikarzy – zob.: https://eureka.mf.gov.pl/informacje/podglad/550103), podano m.in. że:

- nałożenie sankcji związane jest z pozostawioną organom swobodą, która ma charakter uznania administracyjnego,

- wymierzenie w konkretnym stanie faktycznym dodatkowego zobowiązania podatkowego uzależnione jest od okoliczności danej sprawy.

- nowe przepisy umożliwiają wymierzenie sankcji nawet w wysokości 1%, bowiem wskazują tylko górną granicę sankcji.

Czytaj także:

Sankcja z tytułu braku prowadzenia ewidencji przy pomocy kas fiskalnych nie zawsze jest zasadna
Nieprawidłowe zafakturowanie czynności bez VAT nie upoważnia fiskusa do ukarania podatnika