Zawyżony VAT na paragonie – opinia Rzecznika Generalnego TSUE

Opinia Rzecznika Generalnego TSUE jest wydawana zwykle na kilka miesięcy przed wydaniem orzeczenia przez Trybunał. Nie ma ona charakteru wiążącego ani dla Trybunału, ani dla sądów krajowych. Nierzadko jednak TSUE przychyla się do stanowiska tam wyrażonego.

Od dłuższego czasu istnieje spór, czy podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz konsumentów (co do zasady dokumentowanej paragonem), błędnie zastosowali zawyżoną stawkę VAT, mogą odzyskać zwrot nadpłaconych kwot. Organy podatkowe zwykle zaś odmawiały stwierdzenia i zwrotu nadpłaty uznając, że kwota podatku w wyższej niż należna wysokości, obciążyła konsumenta a nie sprzedawcę, czyli podatnika VAT. Zatem jeśli w razie wydanego przez sprzedawcę paragonu, nie ma możliwości zidentyfikowania klienta, który zapłacił zawyżony podatek, zwrot nadpłaconego podatku – zdaniem organów – stanowiłby dla przedsiębiorcy „bezpodstawne wzbogacenie”.

Postanowieniem z 23 czerwca 2022 r. I FSK 1225/18, NSA wystąpił z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości UE. NSA zapytał więc m.in. czy zasady neutralności, proporcjonalności oraz równego traktowania należy interpretować w ten sposób, iż stoją one na przeszkodzie praktyce krajowych organów podatkowych, w zakresie w jakim nie dopuszcza ona – z powołaniem się na brak krajowej podstawy prawnej i bezpodstawne wzbogacenie – korekty wartości podstawy opodatkowania i podatku należnego, jeżeli sprzedaż towarów i usług konsumentom z zawyżoną stawką VAT zarejestrowana została za pomocą kasy rejestrującej i potwierdzona paragonami fiskalnymi, a nie fakturami VAT, przy niezmienionej w wyniku tej korekty cenie (wartości sprzedaży brutto).

Zdaniem Rzecznika, podatnicy którzy zapłacili VAT w zawyżonej wysokości (wskutek zastosowania nieprawidłowej stawki VAT), poinni mieć prawo do korekty rozliczeń, a tym samym do zwrotu nadpłaty podatku.

W ocenie Rzecznika:

- odmowa zwrotu nienależnie zapłaconego VAT, który powstał dlatego, że samo państwo początkowo „nalegało” na błędną stawkę podatku, byłaby niesprawiedliwa,

- przepisy dyrektywy VAT „stoją na przeszkodzie praktyce krajowych organów podatkowych, zgodnie z którą korekta podatku należnego w deklaracji podatkowej jest uznawana za niedopuszczalną, jeżeli dostawy i usługi były świadczone konsumentom z zastosowaniem zawyżonej stawki VAT i wystawiano wyłącznie paragony fiskalne”.

Otrzymanie należnego podatku VAT w prawidłowej wysokości nie generuje zaś uszczuplenia dla państwa. W konsekwencji, odmowa zwrotu należności byłaby niesprawiedliwa.