Uwaga! Zwrot przez kontrahenta kosztów poniesionych przez opóźnienie inwestycji bez VAT

Pewne znaczenie ma tu m.in. wyrok TSUE z 22 listopada 2018 r. w sprawie C-295/17 (MEO – Serviços de Comunicações e Multimédia SA), z którego wynikało, że dla oceny skutków podatkowych danej płatności nie ma znaczenia, czy kwota ta w prawie krajowym jest określana jako odszkodowanie, rekompensata czy wynagrodzenie. Nie ma więc także znaczenia nazewnictwo (i występujące w przepisach, np. Kodeksu cywilnego, i dokonywane w umowach).

Przykładowo więc opłata z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy (zaprzestania korzystania z usług o charakterze ciągłym, opłacanych w formie abonamentu) ma charakter nie tyle „sankcyjny”, co zabezpieczający dochód. Często można więc zetknąć się z interpretacjami, z których wynika, że odstępne czy płatność z tytułu przedterminowego rozwiązania umowy podlegają VAT. Jeśli bowiem można zidentyfikować pewną usługę i świadczenie wzajemne, to VAT wystąpi.

Przykładem jest tu m.in. najnowsza interpretacja dyrektora KIS z 30 września 2020 r., 0114-KDIP4-1.4012.322.2020.1.RMA, z której wynika, iż kwota stanowiąca zwrot dodatkowych kosztów z tytułu opóźnienia realizacji inwestycji nie stanowi wynagrodzenia za świadczone usługi. Chodziło m.in. o zwrot kosztów wynikających z następujących potrzeb: utrzymanie zaplecza budowy, ochrona, ubezpieczenie, media, koszty pracy kadry techniczno-administracyjnej, obsługi laboratoryjnej i geodezyjnej itp. Kosztami tymi wykonawca miałby obciążyć inwestora, gdyż były one niezależne od wykonawcy, zaś Warunki Kontraktowe FIDIC przesądzają w pewnych wypadkach o odpowiedzialności zamawiającego.

Organ przyznał rację podatnikowi wnioskującemu o interpretację, że związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Istotą odszkodowań nie jest natomiast płatność za świadczenie, ale rekompensata za szkodę.

W konsekwencji nie mamy tu do czynienia z transakcją ekwiwalentną, czyli świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, dlatego otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podmiotu, który je otrzymał.