Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego w przypadku niedoborów zawinionych przez podatnika
Jak uznał NSA, zasadniczą kwestią przy ustaleniu istnienia obowiązku dokonania korekty podatku naliczonego jest charakter niedoboru. Trzeba więc przeanalizować, czy niedobór był zawiniony czy nie, zaś dla przypisania braku zawinienia przy powstaniu niedoboru nie jest wystarczające stwierdzenie, że jego powstaniu towarzyszyła także kradzież.
Istotne jest natomiast, czy podatnik dołożył należytej staranności, by uniknąć niedoboru. Jeżeli utrata towaru nastąpiła z przyczyn zależnych od podatnika, to prawo do odliczenia w związku z nabyciem nie zostaje zachowane.
Gdyby natomiast przyjąć, że w przypadku każdej kradzieży podatnik zachowuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, otwierałoby to drogę do nadużyć i wykorzystywania podatku VAT do nieuczciwych działań.
Konstrukcja niezawinionego niedoboru, jako warunku zachowania prawa do odliczenia (czyli braku obowiązku korekty VAT naliczonego) - opiera się na zabezpieczeniu podatnika przed skutkami ewentualnych zdarzeń losowych prowadzących do utraty towarów.
Nie dotyczy ona natomiast takich niedoborów, których wystąpienia mógłby on w określony sposób uniknąć czy im przeciwdziałać, przy dołożeniu należytej staranności.
Wyrok NSA z 14 października 2022 r., I FSK 1323/18