Poznaj założenia planowanych zmian w VAT, akcyzie i dotyczących prowadzenia ksiąg rachunkowych

Przygotowywany przez Ministerstwo Finansów projekt przewiduje wprowadzenie zmian w pięciu różnych ustawach, w tym zawierających regulacje w zakresie podatkowego prawa materialnego. Obok bowiem ustawy z 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej, czy przepisów Kodeksu karnego Skarbowego, w ramach zmian, o których mowa, mają zostać również znowelizowane przepisy ustawy o VAT, ustawy o podatku akcyzowym, a także ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Nowelizacja  przepisów o VAT będzie  dotyczyć m.in. stosowania obniżonych stawek VAT, a także funkcjonowania mechanizmu odwrotnego obciążenia w tym podatku. Jeśli chodzi o zmiany w zakresie systemu stawek obniżonych VAT, to resort finansów wskazuje m.in. na ich doprecyzowujący charakter i dostosowujący w obszarze stawek VAT – po 3 latach funkcjonowania nowej matrycy tych stawek. Chodzi m.in. o konieczność dostosowania obecnego ich zakresu do limitu kategorii towarów (usług), do których mogą być stosowane stawki obniżone zgodnie z dyrektywą VAT. Zmiany te mają polegać m.in. na:

• objęciu 0% stawką VAT statków ratowniczych i łodzi ratunkowych, które są wykorzystywane na morzu, a nie są statkami i łodziami pełnomorskimi (zmiany w art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o VAT),
• utrzymaniu stosowania stawki VAT 8% dla wyrobów medycznych dopuszczonych do obrotu na podstawie poprzednio obowiązującej ustawy o wyrobach medycznych (zmiana w art. 145c ustawy o VAT),
• likwidacji stawki obniżonej VAT dla tzw. żywych koniowatych (uchylenie pozycji 7 pkt 1 załącznika nr 3 do ustawy o VAT – Konie, osły, muły i osłomuły, żywe - CN 0101),
• objęciu podstawową stawką VAT dostawy wyrobów z konopi siewnej (Cannabis sativa) – do palenia lub do wdychania bez spalania (zmiana treści pozycji 9 załącznika nr 3 do ustawy o VAT),
• doprecyzowaniu brzmienia pozycji 10 załącznika nr 3 do ustawy o VAT – Nawozy i środki ochrony roślin – zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej, oraz pasze i karmy dla zwierząt gospodarskich i domowych,
• obniżeniu stawki VAT na dostawy kubeczków menstruacyjnych – z 23% do 5%.

Nowelizacja, nad którą pracuje resort finansów, zakłada również zmiany w zakresie stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia podatkiem VAT. Przypomnijmy, że  polega on na przerzuceniu obowiązku rozliczania VAT ze sprzedawcy na nabywcę. W ramach nowych regulacji ma nastąpić przedłużenie funkcjonowania tego mechanizmu w odniesieniu do gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.

W opublikowanej przez rząd informacji na temat omawianego projektu  czytamy, że czasowe odwrotne obciążenie podatkiem gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, zostało wprowadzone 1 kwietnia 2023 r., na podstawie dyrektywy VAT.  Regulacje w przedmiotowym zakresie (art. 145e-145k ustawy o VAT) przewidziano jako przepisy epizodyczne i obowiązują one do 28 lutego 2025 r. Wspomniany mechanizm ma charakter prewencyjny i jest stosowany przez wiele państw członkowskich UE. Brak zmiany polegającej na przedłużeniu ww. mechanizmu skutkowałby jego wygaśnięciem po 28 lutego 2025 r. Wiązałoby się to potencjalne z ryzykiem pojawienia się w Polsce nadużyć z udziałem tzw. znikających podatników, a także ze zwiększeniem dla podmiotów kosztów uczestnictwa na rynku giełdowym, pogorszeniem ich płynności finansowej oraz zmniejszeniem konkurencyjności giełdy względem giełd z innych państw członkowskich.

Autorzy nowelizacji przewidzieli również zmiany w podatku akcyzowym. Mają one polegać m.in. na wprowadzeniu możliwości zwrotu akcyzy od samochodów osobowych czasowo zarejestrowanych w kraju w celu ich wywozu za granicę. Jak podkreślili projektodawcy, w aktualnym stanie prawnym przepisy uniemożliwiają zwrot tego podatku zapłaconego od samochodu osobowego, który został czasowo zarejestrowany w celu wywozu, a następnie został wywieziony poza granice kraju. Obecnie taki zwrot przysługuje tylko od samochodów osobowych, które przed wywozem nie były zarejestrowane w kraju. Po zmianach ma się to zmienić i zwrot akcyzy będzie przysługiwał również w odniesieniu do pojazdów, o których była mowa wcześniej.

W świetle informacji przekazanej przez MF, wspomniana nowelizacja wynika ze zmiany dotychczasowej linii orzeczniczej sądów administracyjnych w tym zakresie, która nastąpiła po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 17 maja 2023 r. (w sprawie C-105/22).

Kolejną zapowiedzianą zmianą – istotną z punktu widzenia niektórych podmiotów, a także krajowej gospodarki  – jest  wprowadzenie zwolnienia z akcyzy dla samochodów osobowych podlegających profesjonalnej rejestracji, wykorzystywanych do celów badawczych lub prac rozwojowych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej (B+R). Obecnie podmioty prowadzące tego typu działalność obowiązane są do zapłaty akcyzy od samochodów osobowych, a dopiero dokonując eksportu lub dostawy wewnątrzwspólnotowej takiego samochodu, są uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o zwrot tej akcyzy. Nowelizacja polepszy więc ich sytuację.

Nowelizacja, o której mowa, obejmie również modyfikację upoważnienia ustawowego do wydania przez Ministra Finansów fakultatywnego rozporządzenia odnoszącego się do prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej i przesyłania ich w postaci ustrukturyzowanej do urzędu skarbowego. W tym celu przewidziano dokonanie stosownej zmiany w ustawie z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (będącej elementem tzw. Polskiego Ładu). Ma to umożliwić Ministrowi Finansów zwolnienie z obowiązku przesyłania określonych danych w formie ustrukturyzowanej.

W ocenie projektodawców jest to zmiana korzystna dla podatników, ponieważ wychodzi naprzeciw zgłaszanym przez nich oczekiwaniom. Podatnicy zwracali bowiem uwagę na to, że  w obecnym stanie prawnym – ze względu na brzmienie obowiązujących w tym zakresie regulacji – nie ma możliwości wydania przez Ministra Finansów rozporządzenia zwalniającego podatników z samego przesyłania w formie ustrukturyzowanej całości lub części ksiąg. Powoduje to, że możliwości korzystnego działania MF w tym zakresie są znacznie ograniczone

W świetle opublikowanych przez resort finansów założeń, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to trzeci kwartał 2024 roku.

Źródło:

• projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (UD125).