Kiedy można odliczyć VAT z faktury zaliczkowej

Wyjątkiem od wyrażonej na wstępie zasady powstawania obowiązku podatkowego o d zaliczek, jest:

1) dostawa towarów, w stosunku do której obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w art. 19a ust. 1b,
2) dostawa towarów i świadczenie usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4.

Obowiązek podatkowy powiązany jest z otrzymaniem środków przez wierzyciela (czyli chodzi np. o uznanie rachunku bankowego wierzyciela), a nie z samym dokonaniem zapłaty przez dłużnika (czyli nie wystarczy samo obciążenie rachunku dłużnika).

Ma to znaczenie na przełomie miesięcy. Z kolei zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Stosownie zaś do art. 86 ust. 10c ustawy - przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio do całości lub części zapłaty uiszczanej przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi.

Ponadto prawo do odliczenia podatku naliczonego powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny (art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy). Choć ustawodawca tu akurat „przegapił” kwestię, że przepis ten stosuje się odpowiednio do faktur zaliczkowych, to w praktyce nie budzi to wątpliwości.

Czyli w konsekwencji oczywistym jest, że nie można odliczyć VAT przed otrzymaniem faktury zaliczkowej. Dodatkowo dla opodatkowania zaliczki nie ma znaczenia forma zapłaty, może być to np. kompensata (potrącenie wzajemnych wierzytelności).