Brak możliwości zastosowania zwolnienia podmiotowego a zwolnienie przedmiotowe

W jednej z ostatnio wydanych interpretacji dyrektor KIS przypomniał, że zwolnienia podmiotowego z VAT nie stosuje się do podatników nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Innymi słowy, podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium Polski nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku wynikającego z art. 113 ust. 1 i ust. 9 ustawy, tj. zwolnienia ze względu na wysokość osiąganej sprzedaży.

Wyjaśnienia wymagało też, że przepisy o podatku od towarów i usług, jak i inne przepisy prawa podatkowego, nie posługują się pojęciem „siedziba” w odniesieniu do osób fizycznych, a jedynie w odniesieniu do osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej.

W odniesieniu do osób fizycznych można mówić wyłącznie o miejscu zamieszkania. Stąd w przypadku osoby fizycznej miejsce siedziby jest zrównane z miejscem zamieszkania. Czyli że adres zamieszkania dla podatnika będącego osobą fizyczną jest tym, czym adres siedziby dla podatnika będącego osobą prawną lub jednostką organizacyjną niemającej osobowości prawnej, czyli informacją identyfikującą go jako podatnika.

Sprawa dotyczyła osoby fizycznej zamieszkałej na stałe w Irlandii, gdzie osoba ta mieszka i pracuje, stąd nie jest polskim rezydentem podatkowym. W Polsce podatniczka jest właścicielem mieszkania, które wynajmuje wyłącznie na cele mieszkaniowe osobom fizycznym. Na chwilę obecną jest ona zarejestrowana do VAT i sporządza miesięczne deklaracje VAT.

Z orzecznictwa TSUE wynika zaś, że art. 283 ust. 1 lit. c) dyrektywy VAT z 2006 r., w zakresie, w jakim pozwala państwom członkowskim przyznać małym przedsiębiorstwom mającym siedzibę na ich terytorium zwolnienie z VAT łączące się z utratą prawa do odliczenia, lecz wyklucza tę możliwość w przypadku małych przedsiębiorstw mających siedzibę w innych państwach członkowskich, jest zgodny z przepisami unijnych traktatów oraz z ogólną zasadą równego traktowania.

Ograniczenie zwolnienia podatkowego uzasadnione jest tym, że w przypadku, gdy miejsce wykonywania działalności gospodarczej jest położone w innym kraju niż miejsce zamieszkania podatnika utrudnione jest kontrolowanie tej działalności w miejscu jej wykonania. W szczególności utrudniony jest dostęp do informacji o tej działalności oraz do ksiąg służących jej ewidencjonowaniu. W tej sytuacji zachodzi możliwość nadużywania przez podatników prawa do zwolnienia z podatku kosztem budżetu.

Zatem podatnik będący osobą fizyczną, który nie posiada miejsca zamieszkania na terytorium Polski, nie posiada tym samym siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju. W konsekwencji podatnik, który posiada swoje miejsce zamieszkania za granicą, a prowadzi czynności podlegające opodatkowaniu VAT w Polsce, będzie musiał od każdego obrotu odprowadzić VAT.

Wyjątkiem będzie sprzedaż towarów i usług korzystających z tzw. zwolnienia przedmiotowego tj. zwolnienia ze względu na przedmiot wykonywanych czynności (art. 43 ust. 1 ustawy lub przepisy wydane na podstawie art. 82 ust. 3 ustawy). Brak możliwości skorzystania ze zwolnienia podmiotowego (art. 113 ustawy o VAT) nie wyklucza możliwości zastosowania zwolnienia od podatku w przypadku wykonywania czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT – czyli zwolnienia przedmiotowego. Ma to miejsce przykładowo na mocy  art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy w odniesieniu do najmu mieszkania na cele mieszkaniowe.

Przeczytaj także:

Prawo do zwolnienia podmiotowego od najmu mieszkań, garaży i miejsc postojowych
Jakie są skutki otrzymania zaliczki na poczet najmu
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy od usług najmu dokumentowanych fakturami ustrukturyzowanymi