Uwaga! Nowy JPK i matryce stawek VAT dopiero w lipcu

Duże firmy miały stosować nowy plik już od 1 kwietnia br. Należy zaznaczyć, iż przewidziano też uchylenie wiążących się z obowiązkiem składania JPK_VAT przepisów znoszących informacje podsumowujące w obrocie krajowym, ponieważ już wcześniej zostały one zniesione 1 listopada 2019 r. ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw.

Także odroczone − z 1 kwietnia br. do 1 lipca br. – jest również wejście w życie nowej matrycy VAT. Chodzi o zastąpienie obecnie stosowanej Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU 2008):

• unijną nomenklaturą scaloną (CN) w zakresie towarów, oraz
• aktualną Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług PKWiU (2015) w zakresie usług.

Matryca wprowadzi jednolite stawki dla całych grup towarów (np. dla owoców 5% VAT). Oznacza to, że na jedne towary zostaną podwyższone, a na inne obniżone.

Przypomnieć należy, iż nowa matryca stawek VAT miała być stosowana od 1 kwietnia 2020 r., a więc wtedy, gdy trwa jeszcze okres zagrożenia epidemicznego w kraju, a sama konieczność dostosowania się do obowiązków i wymagań związanych z nowymi zasadami mogłaby powodować realne problemy dla ogromnej liczby podatników. Wprowadzenie nowej matrycy wymagać będzie zaktualizowania danych księgowych oraz magazynowych związanych z weryfikacją nowych symboli klasyfikacyjnych i nowych stawek VAT, czy też wprowadzenie odpowiednich zmian w zakresie ewidencjonowania sprzedaży przy użyciu kas rejestrujących. A obecnie fizyczna obecność serwisantów w firmach kontrahentów nie powinna mieć miejsca. Dodatkowo przesunięcie tych przepisów wnioskował Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, oraz producenci i serwisanci kas rejestrujących. W związku z tym wprowadzono w ustawie z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw zmiany (art. 20) rozwiązania powodujące, że w tym zakresie do 30 czerwca 2020 r. będą stosowane dotychczasowe przepisy ustawy o VAT i przepisów wykonawczych do tej ustawy.

Odpowiedniemu przesunięciu w czasie będą podlegały również zasady związane z wydawaniem i stosowaniem (moc wiążąca i ochrona dla podatników) wiążących informacji stawkowych (WIS). Wydane zatem przed 1 lipca 2020 r. WIS będą wiązać organy podatkowe w odniesieniu do transakcji dokonanych po 30 czerwca 2020 r. Do końca czerwca 2020 roku będą stosowane przepisy rozporządzenia z 23 grudnia 2013 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych.

Z kolei zmiana rozporządzenia ministra finansów z 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień (Dz.U. z 2018 r. poz. 701 i z 2019 r. poz. 96) przewiduje zwolnienie z VAT importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, które to towary przekazane zostaną w drodze darowizny na rzecz ww. podmiotów, tj. Agencji Rezerw Materiałowych oraz Centralnej Bazy Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych, w celu wykorzystania przez te podmioty tych towarów przy realizacji ich zadań, wynikających z przepisów prawa, podejmowanych w związku ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS CoV-2.

Z preferencji w VAT będzie korzystał również import i wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, które to towary przekazane zostaną w drodze darowizny na rzecz podmiotów leczniczych, których zadaniem będzie wyłącznie leczenie pacjentów zakażonych wirusem SARS CoV-2. W celu zapewnienia tym osobom właściwego dostępu do diagnostyki i leczenia szereg placówek ochrony zdrowia zostało, na mocy przepisów ustawy z 2 marca 2020 r., przekształconych w jednoprofilowe szpitale zakaźne, tzw. szpitale jednoimienne. Zgodnie z art. 7 tej ustawy świadczenia opieki zdrowotnej, w tym transportu sanitarnego, wykonywane w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, są udzielane przez podmioty wykonujące działalność leczniczą wpisane do wykazu opracowywanego przez właściwego miejscowo dyrektora oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w porozumieniu z wojewodą.

Katalog towarów, których import i wewnątrzwspólnotowe nabycie będą zwolnione z VAT obejmuje: wyroby medyczne i wyroby medyczne do diagnostyki in vitro, szkło laboratoryjne i aparaturę laboratoryjną, produkty lecznicze oraz substancje czynne w rozumieniu ustawy z 6 września z 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2019 r. poz. 499 ze zm.), produkty biobójcze w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z 22 maja 2012 r. w sprawie udostępniania na rynku i stosowania produktów biobójczych (Dz. Urz. UE L 167 z 27.06.2012, str. 1, ze zm.) – wyłącznie środki dezynfekujące, specjalistyczne testy diagnostyczne służące do analizy i wykrywania czynników patogennych w organizmie człowieka, wodzie, powietrzu i glebie, środki ochrony indywidualnej – wyłącznie maski, osłony/szyby ochronne na twarz, gogle, okulary ochronne, kombinezony, ochraniacze na buty, czepki i rękawice.

Przy czym zwolnienie od VAT będzie miało zastosowanie pod warunkiem zawarcia pisemnej umowy darowizny między podatnikiem a Agencją Rezerw Materiałowych albo Centralną Bazą Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych albo szpitalem jednoimiennym, z której to umowy będzie jednoznacznie wynikać, że dostarczone w drodze darowizny towary, będące przedmiotem importu towarów lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów będą wykorzystane do zadań ww. podmiotów związanych ze zwalczaniem zagrożeń spowodowanych wirusem SARS CoV-2.

W przypadku importu towarów importer, chcąc skorzystać ze zwolnienia, obowiązany będzie do przedstawienia, w momencie importu tych towarów, kopii umowy darowizny naczelnikowi urzędu celno-skarbowego, przed którym importer dokonuje formalności związanych z importem towarów. Wprowadzenie takiego mechanizmu zapewnić ma pewne minimum kontroli nad ukierunkowaniem wprowadzanej preferencji oraz pozwoli darczyńcy skierować pomoc dla podmiotów, które gwarantują prawidłowe wykorzystanie darowanych towarów.

Przewidziano też możliwość stosowania zwolnienia z VAT dla importu towarów lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów wymienionych w § 6a ust. 1 rozporządzenia, który to import i wewnątrzwspólnotowe nabycie miały miejsce przed wejściem w życie przedmiotowych regulacji, począwszy od 1 lutego 2020 r. Początkowa data możliwości stosowania preferencji skorelowana jest z pierwszymi ostrzeżeniami o możliwości pojawienia się i skutkach wirusa SARS CoV-2 na terytorium Polski – Główny Inspektor Sanitarny publikował komunikaty i informacje na temat zalecanych zasad postępowania epidemiologicznego i medycznego w związku z ryzykiem pojawienia się na obszarze Polski nowego rodzaju wirusa już pod koniec stycznia 2020 r.

Również w takim przypadku warunkiem skorzystania z preferencji będzie zawarcie stosownej umowy darowizny, która jednak w tym przypadku będzie mogła być zastąpiona potwierdzeniem przez darczyńcę i obdarowanego – dokonanym w formie pisemnej – dokonania darowizny określonych towarów i przedstawienie tych dokumentów przez importera naczelnikowi urzędu celno-skarbowego. Rozwiązanie to jest korzystne dla podatników, którzy dokonali importu towarów lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów przed wejściem w życie przedmiotowego rozporządzenia w celu dokonania darowizny tych towarów.

W przypadku dokonania importu towarów od 1 lutego 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie przedmiotowego rozporządzenia podatnik będzie mógł skorzystać z projektowanego rozwiązania poprzez wystąpienie do organu celnego na podstawie art. 33 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020 r. poz. 106) o wydanie decyzji określającej podatek w prawidłowej wysokości i o zwrot nadpłaconego podatku. W takim przypadku podatnik będzie musiał przedstawić organowi kopię umowy darowizny lub kopię potwierdzenia darowizny.

Rozwiązanie polegające na zwolnieniu z VAT dla importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia określonych towarów) będzie stosowane do 31 sierpnia 2020 r. Okres ten został zasadniczo skorelowany z okresem stosowania przepisów ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, która to ustawa przewiduje czasowe stosowanie niektórych wprowadzonych na jej mocy regulacji – określone jej przepisy utracą moc po upływie 180 dni od dnia wejścia tej ustawy w życie. Jednocześnie w celu ułatwienia podatnikom stosowania przepisów projektowanego rozporządzenia wskazana została konkretna data końcowa – 31 sierpnia 2020 r.

W ramach specustawy wprowadzono też zmiany w art. 111 ust. 3a ustawy o VAT. Celem tych zmian było wprowadzenie możliwości przesyłania paragonów fiskalnych w postaci elektronicznej do klienta, za jego zgodą i w uzgodniony z nim sposób. W związku z dopuszczeniem możliwości wydawania paragonów w postaci elektronicznej, tzw. e-paragonów, z kas rejestrujących, istnieje konieczność odpowiedniego dostosowania przepisów rozporządzenia wykonawczego w tym zakresie. Do słownika pojęć wprowadzono nowe, w stosunku do obecnie stosowanego, znaczenie wyrażenia „dokument w postaci elektronicznej”. Będzie to utworzony przez kasę on-line zbiór ustrukturyzowanych i uporządkowanych danych z dokumentów fiskalnych i niefiskalnych, zapisywanych w pamięci fiskalnej lub pamięci chronionej, w formacie określonym w protokole komunikacyjnym przesyłania danych w przypadku dokumentów fiskalnych”.

Zgodnie z nowym brzmieniem pkt 9 w § 6 w ust. 1 doprecyzowano, jakie dodatkowe czynności zobowiązani są wykonywać podatnicy prowadzący ewidencję, po wprowadzeniu możliwości wydawania paragonów w postaci elektronicznej. Będzie to obowiązek zapewniania stanu technicznego kasy gwarantującego czytelny wydruk paragonu fiskalnego lub faktury w postaci papierowej, a w przypadku paragonu fiskalnego lub faktury w postaci elektronicznej – ich czytelny widok, umożliwiający nabywcy sprawdzenie prawidłowości dokonanej sprzedaży.

Po pkt 9 dodany zostaje pkt 10 wprowadzający nowy obowiązek – sprzedawcy będą musieli przed zatwierdzeniem paragonu fiskalnego lub faktury, w celu wyeliminowania oczywistych pomyłek w ewidencji, sprawdzać poprawność wystawianego dokumentu.

Podatnik będzie też zobligowany zapoznać osobę prowadzącą u niego ewidencję, przed rozpoczęciem jej prowadzenia oraz bez względu na sposób i formę powierzenia tej osobie prowadzenia ewidencji, z informacją o zasadach ewidencji obejmującą podstawowe zasady prowadzenia ewidencji, wystawiania i wydawania paragonu fiskalnego oraz skutki ich nieprzestrzegania.

Dodano też § 19a rozporządzenia, zawierający regulację, zgodnie z którą podatnicy, prowadząc ewidencję przy użyciu kas online mogą wystawiać i wydawać nabywcy, za jego zgodą i w sposób z nim uzgodniony, paragon fiskalny lub fakturę w postaci elektronicznej. Natomiast w sytuacji, gdy rozpoczęta w powyżej wskazany sposób sprzedaż nie zostanie dokonana, podatnik może wystawić paragon fiskalny anulowany lub fakturę anulowaną w postaci elektronicznej. Wobec powyższego, wprowadzenia zmian mających charakter dostosowujący wymagała także treść załączników do rozporządzenia.

Zauważyć też należy zmianę w rozporządzeniu ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988).

Rozporządzenie to określa szczegółowy zakres danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji. Jego zmiana przewiduje, iż podatnicy do 31 grudnia 2020 r. nie wykazują w ewidencji wysokości podstawy opodatkowania i wysokości podatku należnego, o których mowa w § 10 ust. 1 pkt 2 i pkt 7 lit. b, wynikających z paragonów fiskalnych uznanych za faktury zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy, tzw. faktury uproszczone, wystawionych przy użyciu kasy rejestrującej oraz danych, o których mowa w § 10 ust. 2 pkt 1 i oznaczeń, o których mowa w § 10 ust. 3 i 4, związanych z tymi fakturami.

Aby skorzystać z takiego rozwiązania w tym okresie, wartość sprzedaży bez podatku (netto) oraz wysokość podatku należnego muszą zostać ujęte w zbiorczych informacjach z ewidencji sprzedaży, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, zgodnie z § 10 ust. 1 pkt 8. Zgodnie zatem z projektowaną zmianą wszyscy podatnicy będą stosować przepisy § 10 ust. 1 pkt 2 i pkt 7 lit. b, ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 i 4 rozporządzenia, w odniesieniu do paragonów fiskalnych uznanych za faktury zgodnie z art. 106e ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT – od 1 stycznia 2021 r.

Nowa regulacja związana jest ze stwierdzonymi problemami, jakie mogą pojawić się przy wypełnianiu wymogów zawartych w § 10 ust. 1 pkt 2 i pkt 7 lit. b, ust. 2 pkt 1 oraz ust. 3 i 4 rozporządzenia przez podatników stosujących kasy rejestrujące. Zmiana ta ma na celu uproszczenia obowiązków administracyjnych dla podatników w obecnie powstałym trudnym okresie, tj. rozprzestrzenianiem się zakażeń koronawirusem i utrudnieniami w prowadzeniu działalności gospodarczej przez podatników.

W rozporządzeniu dostosowano też termin wejścia w życie rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług z 1 kwietnia 2020r. na 1 lipca 2020r., z uwagi na odroczenie obowiązku składania nowego pliku JPK_VAT (deklaracja wraz z ewidencją) do 1 lipca 2020 r. dla wszystkich podatników.