Czy czyn zabroniony z art. 145k ustawy o VAT jest wykroczeniem skarbowym czy tylko „zwykłym” wykroczeniem – stanowisko MF

„Od 1 kwietnia 2023 r. obowiązuje art. 145k ustawy o VAT, którego ust. 1 stanowi, że: Kto wbrew obowiązkowi nie składa zawiadomienia, o którym mowa w art. 145i ust. 1, albo składa je po terminie lub podaje w nim dane niezgodne ze stanem rzeczywistym, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.” Jak należy interpretować ten przepis w świetle treści art. 53 § 1 zdanie drugie k.k.s.: „Określenie czynu zabronionego jako przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może nastąpić tylko w niniejszym kodeksie.” Czy w związku z tym należy uznać, że czyn zabroniony z art. 145k ustawy o VAT nie jest wykroczeniem skarbowym tylko wykroczeniem i w konsekwencji należy w tym przypadku stosować przepisy części ogólnej kodeksu wykroczeń a nie k.k.s.? A może należy uznać, że czyn wskazany w art. 145k ustawy o VAT w ogóle nie podlega penalizacji?”

Przypomnijmy, że wedle art. 145e ust. 1 ustawy o VAT, przy spełnieniu szeregu warunków, w okresie od dnia 1 kwietnia 2023 r. do dnia 28 lutego 2025 r. w przypadku dostawy gazu w systemie gazowym, dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące nabywcą tego gazu, tej energii lub usługobiorcą tych uprawnień.

Z kolei wedle art. 145i ustawy o VAT - dostawca lub usługodawca i nabywca lub usługobiorca składają naczelnikowi urzędu skarbowego przed dokonaniem pierwszej czynności, o której mowa w art. 145e ust. 1, zawiadomienie o rozpoczęciu dokonywania tych czynności.

„Wprowadzona od 1 kwietnia 2023 r. nowelizacja ustawy o VAT przewiduje „Czasowe odwrotne obciążenie podatkiem gazu w systemie gazowym, energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych”. Mechanizm ten może być wprowadzony przez państwa UE na podstawie art. 199a ust. 1 lit. a oraz e dyrektywy VAT.

Regulacje Dyrektywy VAT przewidują na etapie wprowadzania tego typu rozwiązania konieczność wprowadzenia właściwych i skutecznych obowiązków sprawozdawczych dla podatników dostarczających towary lub usługi, do których ma zastosowanie mechanizm. Realizując ten wymóg regulacje przewidują m.in. obowiązek składania naczelnikowi urzędu skarbowego stosownego zawiadomienia informującego o rozpoczęciu wykonywania czynności, które obejmuje mechanizm. W celu zapewnienia skuteczności realizacji tego obowiązku przewidziano odwołanie się do odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe.

Wprowadzenie tego odwołania w ustawie o VAT ma swoje przyczyny w szczególnym charakterze wprowadzanych regulacji, gdyż są to przepisy epizodyczne. Regulacje te po zakończeniu okresu na jaki zostały wprowadzone (tj. po 28 lutego 2025 r.) przestaną obowiązywać. Stąd za właściwy sposób regulacji w przedmiotowym zakresie należy uznać umieszczenie również przedmiotowej regulacji w ustawie o VAT. Regulacja art. 53 § 1 kks nie można postrzegać jako regulacji przewidującej brak skuteczności art. 145k ustawy o VAT.

Rozwiązanie przewidziane w kks ma charakter przyjętej przez ustawodawcę reguły podczas gdy wprowadzona regulacja ma charakter wyjątku od niej co wynika również ze wspomnianego wyżej szczególnego rodzaju regulacji (regulacja czasowa). Odnosząc się do pytania dotyczącego kwestii proceduralnych należy zauważyć, że jak wyraźnie wskazano w art. 145k ustawy o VAT opisane działanie będzie się wiązało z konsekwencjami dla czynu o charakterze wykroczenia skarbowego.

Stąd właściwe w tym zakresie będą regulacje związane z podleganiem odpowiedzialności za wykroczenie skarbowe”.