Prawo do odliczenia VAT także od wydatków pośrednio związanych z działalnością opodatkowaną

Artykuł 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT stanowi, iż opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Natomiast zgodnie z art. 86 ust. 1 ww. ustawy podatnikom przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (odliczenie VAT) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Trudniąca się wydobyciem węgla i wytwarzaniem energii elektrycznej oraz ciepła spółka akcyjna podczas wykonywania robót odwodnieniowych złóż naruszyła ziemię tak, że powstał w niej lej depresji, powodujący obniżenie poziomu wód gruntowych. Władze gminy, na której terenie wykonywano prace, podniosły, że spółka jest winowajcą zaistniałych w gminie niedoborów wody. Firma przyjęła odpowiedzialność i zadeklarowała naprawę szkody na własny koszt. Wystąpiła przy tym do fiskusa z pytaniem, czy będzie mogła odliczyć VAT od zakupu towarów i usług niezbędnych do wykonania tej naprawy.

Przeczytaj także:

Odliczenie podatku
Moment powstania prawa do odliczenia
Kiedy przy nieodpłatnym przekazaniu towaru, nie należy naliczać VAT

W wydanej we wrześniu 2021 roku interpretacji indywidualnej dyrektor KIS poinformował, że spółka jest w błędzie. Zdaniem organu wydatki poniesione na naprawę szkody nie mają bezpośredniego związku z prowadzoną przez nią działalnością. Będą więc bezpośrednio służyły do wykonania czynności nieopodatkowanych i niepodlegających VAT. Zatem nie będą mogły zostać objęte odliczeniem w świetle art. 5 ust. 1 i art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Rozpatrujący skargę na interpretację Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stanął jednak po stronie przedsiębiorcy. Przytoczył przepisy działu VIII ustawy Prawo geologiczne i górnicze stanowiące, że właściciel nieruchomości nie może się sprzeciwić zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Ryzyko to rekompensuje właścicielowi przyznane mu uprawnienie żądania naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody.

Zdaniem sądu już tylko to jest wystarczające do stwierdzenia, że likwidacja szkód powstałych przy pracach górniczych jest standardowym elementem, wpisanym w charakter prowadzonej działalności. Zatem i wydatki poniesione na likwidację szkód pozostają w naturalnym związku z tą działalnością.

Sąd zaakcentował, że dokonana przez organ podatkowy wykładnia przepisów prowadząca do ograniczenia prawa przedsiębiorcy do odliczenia VAT jedynie do wydatków poniesionych na nabycie towarów i usług służących dalszej odsprzedaży jest niezgodna zarówno z celem tych przepisów, jak i samym charakterem VAT. Wydatki mogą mieć bowiem również pośredni związek z prowadzoną działalnością, jeśli całościowo są skorelowane z inwestycją.

Łódzki sąd wskazał organowi podatkowemu przykład firmy, która prowadząc działalność wyłącznie opodatkowaną, nabywa np. usługi sprzątania biura czy środki czystości. Choć zakupy tych towarów i usług nie mają żadnego bezpośredniego związku z konkretną czynnością opodatkowaną VAT wykonywaną przez firmę, to jednak w szerszej perspektywie sprzątnięcie biura jest codziennym elementem prowadzonej przez tę firmę działalności.

W analizowanej sprawie sąd orzekł o jeszcze jednej bardzo istotnej kwestii. W uzasadnieniu wyroku podkreślił, że organ podatkowy naruszył także przepisy prawa procesowego, w postaci zasady zaufania, pomijając korzystny dla przedsiębiorcy element stanu faktycznego, czyli ustawowe obciążenie spółki odpowiedzialnością za szkody górnicze. To kolejny przykład nadużyć fiskusa, który interpretuje przepisy w sposób niekorzystny dla przedsiębiorców, usiłując pozbawić ich prawa do odliczeń podatkowych, do których mają prawo.