Zobacz, czy tarcza antykryzysowa zmieniła zasady zwrotu VAT lub nadpłaty podatku

Zgodnie z przepisem art. 15zzs ust. 1 ustawy zmienianej przez tarczę (tj. tzw. specustawy z 2 marca 2020 r.) w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg terminów procesowych i sądowych w:

1) postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,

2) postępowaniach egzekucyjnych,

3) postępowaniach karnych,

4) postępowaniach karnych skarbowych,

5) postępowaniach w sprawach o wykroczenia,

6) postępowaniach administracyjnych,

7) postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy Ordynacja podatkowa,

8) kontrolach celno-skarbowych,

9) postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 847 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284),

10) innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw

– nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Postępowania dotyczace kontroli zwrotu VAT na podstawie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT prowadzone są na podstawie Ordynacji podatkowej, podobnie zresztą, co wynika z przepisów tej ustawy, postępowania o zwrot nadpłaty. Przedstawiciele MF uzasadniają taki stan rzeczy faktem, iż z uwagi na ograniczenia epidemiologicznie znacznemu obniżeniu (ponoć do 20%) uległa obsada w urzędach skarbowych i innych instytucjach KAS. Pracownicy fiskusa udali się bowiem na zwolnienia lub tzw. opiekę nad dziećmi. Nie da się też ukryć, że możliwości pracy zdalnej w ich wypadku są mniejsze niż w biznesie.

Z drugiej jednak strony tarcza antykryzysowa w żadnej z wersji uchwalonych lub procesowanych nie przewiduje ulg w zapłacie VAT, co więcej, przedstawiciel MF nie ukrywają, że podatek ten, będący źródłem największych dochodów, ma być też przeznaczony na sfinansowanie tarczy antykryzysowej. Z tego względu nie ma co liczyć na ulgi w tym zakresie. Tyle że należny zwrot VAT lub prawidłowo zawnioskowana nadpłata nie są żadną ulgą dla podatników, tylko ich należnością.

Co więcej, wobec braku ulg ich szybsze nawet wypłacenie mogłoby być istotną pomocą dla przedsiębiorców dotkniętych skutkami COVID-19. Opóźnianie zatem akurat tych należności przeczy celom, jakie stały u podstaw uchwalenia tarczy antykryzysowej, i wpływa negatywnie na płynność przedsiębiorców. Dodać do tego można również, iż zasadnie wykazane zwroty VAT lub nadpłaty nie są źródłem dochodów budżetowych i nie mogą służyć finansowaniu tarczy antykryzysowej.

Pojawiające się w przestrzeni publicznej porady, aby kontaktować się z organami podatkowymi i powoływać się na uzasadnienie samego wniosku i sytuację finansową podatnika należy uznać za mało pomocne, choć idące częściowo we właściwym kierunku. Przepis przewidujący omawiane zawieszenie terminów procesowych nie ma charakteru bezwzględnego i zamiast wchodzić w miękkie negocjacje z urzędem (dość skuteczne w „normalnych” warunkach, ale wymagające zazwyczaj spotkania, co teraz jest niemożliwe), należy podjąć kroki prawne wprost przewidziane w omawianej regulacji. Skoro ma ona bowiem specjalny charakter, w pierwszej kolejności należy w niej szukać wyjątków bądź odpowiedzi na wątpliwości. Art. 15zzs zawiera kilka wyjątków od zawieszenia postepowania, wskazują albo wprost postępowania, które nie podlegają zawieszeniu albo też przesłanki niezawieszania terminów procesowych w pozostałych postępowaniach.

I tak zgodnie z ust. 4 tego artykułu w okresie, o którym mowa w ust. 1, strona, uczestnik postępowania, kontrolowany i ich kontrahent oraz organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska w trybie art. 106 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, są obowiązani, na żądanie organu, sądu lub podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w wyznaczonym przez nich terminie, do dokonania czynności określonej w tym żądaniu, jeżeli:

1) wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego – w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 4 i 7–9;

2) niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną – w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-3, 5, 6 i 10.

Do tego ust. 9 art. 15 zzs tarczy wprost stanowi, iż w okresie, o którym mowa w ust. 1 tego artykułu, organ lub podmiot może z urzędu wydać odpowiednio decyzję w całości uwzględniającą żądanie strony lub uczestnika postępowania, zaświadczenie o braku podstaw do wniesienia sprzeciwu, wyrazić stanowisko albo wydać interpretację indywidualną.

Analizując przywołane regulacje niejako od końca, zauważyć należy, iż nic nie stoi na przeszkodzie wydaniu pozytywnego rozstrzygnięcia dla podatnika i wypłaceniu zwrotu VAT lub nadpłaty, co wprost wynika z ust. 9. Innymi słowy organ nie jest zobowiązany do zawieszania terminów procesowych, jeżeli wydaje decyzję lub interpretację zgodną z żądaniem strony. Interpretując ten przepis a contrario, oznacza to zapewne, że nie może być wydane negatywne rozstrzygnięcie. Wcale nie jest to przy tym pozytywna informacja dla podatników, bo de facto i co gorsza de iure odsuwa sądową kontrolę nad niesłuszną decyzją podatkową, których nie da się ukryć, jest bardzo dużo.

Nasuwa się zatem pytanie, czy powołując się na przepis art. 15zzs ust. 4 pkt 1 w zw. z ust. 1 pkt 7 tarczy 1.0 i uzasadniając zaistnienie ważnego interesu strony, podatnik może zażądać dokonania zwrotu VAT (który jest czynnością techniczną), czy po prostu wydania pozytywnej decyzji? Pytanie to ma charakter nie tyle przedmiotowy, co podmiotowy, gdyż ust. 4 wskazuje: „na żądanie organu, sądu lub podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w wyznaczonym przez nich terminie”. Wnioskodawca z pewnością jest „podmiotem”, ale czy prowadzi „postępowanie lub kontrolę”, to jest już raczej wątpliwe.

Przesłanki przedmiotowe ważnego interesu strony w kontekście COVID-19 omówiliśmy w poprzednim numerze magazynu, przy okazji opisywania odroczenia, umorzenia lub rozłożenia na raty zaległości podatkowej lub podatku. Analogicznie można je tu zastosować, ale również powołując się na przesłanki zwrotu lub nadpłaty. Odnośnie jednak do działań podatnika, to wydaje się, że zasadniejszy jest wniosek o zastosowanie przez organ art. 15zzs ust. 4 pkt 1 w zw. z ust. 1 pkt 7 (może w zw. z ust. 9) tarczy 1.0 i dokonanie czynności niż „negocjacje”. Taki bowiem wniosek musi być rozpatrzony formalnie i to daje możliwość oczekiwania reakcji ze strony organu, także w formie wiążącej.

• Zapamiętaj!

• Pojawiające się w przestrzeni publicznej porady, aby kontaktować się z organami podatkowymi i powoływać się na uzasadnienie samego wniosku i sytuację finansową podatnika, należy uznać za mało pomocne, choć idące częściowo we właściwym kierunku. Przepis przewidujący zawieszenie terminów procesowych nie ma bowiem charakteru bezwzględnego i zamiast wchodzić w miękkie negocjacje z urzędem (dość skuteczne w „normalnych” warunkach, ale wymagające zazwyczaj spotkania, co teraz jest niemożliwe), należy podjąć kroki prawne wprost przewidziane w specustawie. Skoro ma ona bowiem specjalny charakter, w pierwszej kolejności należy w niej szukać wyjątków bądź odpowiedzi na wątpliwości.