NSA: nie tak łatwo o korektę paragonu
Wprawdzie przepisy ustawy o podatku VAT regulują kwestie korekty sprzedaży udokumentowanej fakturami, to wątpliwości pojawiają się natomiast w przypadkach zawyżenia kwot na paragonie.
Przykładowo organy podatkowe poruszały koncepcję tzw. „nieuzasadnionego wzbogacenia podatnika VAT”, ponieważ jeśli zawyżoną stawkę podatku zapłacił konsument, to podatnik VAT nie poniósł ekonomicznego ciężaru finansowego.
Nierzadko z kolei w orzecznictwie zauważano, że skoro w sytuacji zaniżenia stawki VAT obowiązek stosowania prawidłowej stawki nie budzi żadnych wątpliwości, a wówczas podatnik ze swoich własnych środków pokrywa niedopłatę, to w odniesieniu do zawyżenia stawki VAT – możliwość, a wręcz konieczność korekty zawyżonej stawki VAT na paragonie wynikała bezpośrednio z przepisów określających podstawę opodatkowania oraz wysokość opodatkowania.
W nowszym orzecznictwie NSA przeważa jednak pogląd niekorzystny dla podatników. Zauważa się bowiem, że przepisy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących (wprawdzie chodziło wprost o rozporządzenie z 2013 r., ale tożsama regulacja przewidziana jest w rozporządzeniu z 2019 r.) określają zasady korygowania niektórych transakcji, tj. w razie zwrotu towarów i uznanych reklamacji towarów i usług, skutkujących zwrotem całości lub części należności (zapłaty) z tytułu sprzedaży oraz w przypadku wystąpienia oczywistych pomyłek w ewidencji, jednak pozostała kwestia korekt sprzedaży paragonowej nie jest regulowana.
Zdaniem NSA, podatnik (sprzedawca) w obliczu wcześniejszego zastosowania zawyżonej stawki VAT nie może jednostronnie i bez udziału drugiej strony tak wykazanej transakcji zastosować stawki niższej i jednocześnie podwyższenia samego obrotu, by całkowita uprzednio uiszczona cena brutto przez nabywcę pozostała bez zmian. Nie ma więc możliwości dokonania korekty podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z tytułu sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Sąd argumentował, że odmienne podejście mogłoby prowadzić nawet do tego, że sprzedawca celowo manipulowałby tymi parametrami i bezpośrednio po zrealizowanych transakcjach tak je korygował, by poprzez zmianę wartości podatku należnego VAT (skalkulowanego już wcześniej w cenie) uzyskiwać dodatkowe przysporzenia finansowe.
Sad argumentował, że korygowanie faktur odbywa się nie w sposób jednostronny, lecz za wiedzą i przy udziale obu stron transakcji.
NSA wyjaśnił, że:
„(…) Przepisy dotyczące sprzedaży "paragonowej" uzależniają możliwość dokonania zmiany tego rodzaju parametru transakcyjnego, od aktywnej roli nabywcy, choć niewykluczone jest inicjowanie również takich działań przez zbywcę, o ile będzie dysponował danymi identyfikującymi nabywcę z którego udziałem ma możliwość dokonania zmiany przeprowadzonej transakcji w taki sposób, aby ten poniósł w cenie podatek należny w prawidłowej wysokości. Wprowadzenie w ten sposób owej zmiany powodowałoby, że nabywca zapłaci ostatecznie tyle ile powinien zapłacić przy zastosowaniu prawidłowej stawki podatku VAT, a podatnik będzie mógł po wdrożeniu takiej korekty wystąpić o nadpłatę i uzyskać jej zwrot w zakresie, w jakim uprzednio opodatkował przeprowadzoną transakcję z zastosowaniem zbyt wysokiej stawki podatkowej. Stanie się tak jednak tylko wtedy, gdy dokona zmiany samej wartości podatku, a nie również wartości obrotu”.
Wyrok NSA z 1 lipca 2020 r., sygn. I FSK 1725/17
Podobne artykuły
Zobacz również
Aktualny numer Pokaż listę wydań »
Doradca VAT, Nr 220
